Bài viết sau đặc biệt hữu ích nếu bạn mới đến hoặc chuẩn bị đến Canada. Rất nhiều thông tin cần thiết được tổng hợp, bao gồm: thủ tục đăng ký trường học ở Canada, các chương trình học tiểu học, trung học và sau trung học. Cùng khám phá hệ thống giáo dục ở Canada với hướng dẫn chuyên sâu từ Insight nhé!
Tổng quan
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin hữu ích về khuôn khổ hệ thống giáo dục Canada, từ bậc mầm non đến trung học. Các chủ đề quan trọng bao gồm lựa chọn trường học, thủ tục tuyển sinh, hệ thống chấm điểm và sự khác biệt giữa trường công và trường tư. Chúng tôi cũng điểm qua các chủ đề thực tế như các sự kiện và hoạt động chung của trường cũng như sự tham gia của phụ huynh vào việc giáo dục trẻ và chương trình SWIS. Chúng ta cũng sẽ đề cập đến những hỗ trợ dành cho học sinh có nhu cầu học tập đặc biệt và tầm quan trọng của các lớp học ngôn ngữ trong lớp học. Hãy xem kỹ hướng dẫn này để chuẩn bị cho một hành trình giáo dục thành công và suốn sẻ ở Canada cho bạn và cả gia đình.
Giáo dục ở Canada có miễn phí cho người nhập cư không?
Câu trả lời là CÓ!
Việc giáo dục cho con bạn ở Canada là miễn phí đối với tất cả những người mới đến Canada, bao gồm thường trú nhân, người có giấy phép lao động và người có giấy phép du học.
Là thường trú nhân ở Canada, bạn sẽ không cần cung cấp thêm bất kỳ tài liệu nào để con bạn được học miễn phí ở trường công. Tại Canada, hệ thống giáo dục Trường Công lập chi trả chi phí học tập cho tất cả trẻ em là con của công dân và thường trú nhân Canada. Chương trình được áp dụng cho giáo dục từ bậc mẫu giáo đến hết trung học. Điều đó cũng có nghĩa là trẻ em từ từ 5 hoặc 6 đến 18 tuổi được đi học miễn phí. Chương trình này có thể được hiện thực hóa là nhờ hệ thống giáo dục Canada được tài trợ chung thông qua tiền thuế của tất cả người dân.
Mặt khác, những người cư trú tạm thời (bao gồm cả người có giấy phép học tập và giấy phép lao động) có thể cần cung cấp cho Hội đồng trường học địa phương một số tài liệu nhất định. Các giấy tờ này nhằm xác minh con bạn đủ điều kiện để được hưởng chính sách giáo dục miễn phí của Canada. Các tài liệu được yêu cầu có thể khác nhau tùy theo Tỉnh Bang hoặc vùng lãnh thổ bạn chọn định cư. Mỗi vùng ở Canada sẽ có những quy tắc riêng chi phối hệ thống giáo dục của mình.
Nói cách khác, đối với những người có giấy phép làm việc và học tập ở Canada với tình trạng cư trú tạm thời, việc con họ có đủ điều kiện học miễn phí ở trường công hay không sẽ phụ thuộc vào các quy định của Hội đồng nhà trường tại nơi họ sinh sống.
Hội đồng Trường học Quận Toronto (TDSB) ở Ontario
Tại Toronto, thành phố đông dân nhất ở tỉnh là điểm đến nhập cư phổ biến nhất của Canada, TDSB lưu ý rằng con cái của những người có giấy phép lao động “có thể” đủ điều kiện được “học tập miễn phí” trong một số điều kiện nhất định.
Điều này cũng được áp dụng đối với con cái của những người có giấy phép du học dưới 18 tuổi. Theo một số điều kiện cụ thể do TDSB quyết định, bao gồm (nhưng không giới hạn) ở những điều sau đây, những người có giấy phép du học ở Canada có thể cho con họ học ở Trường Công lập Canada miễn phí.
- Phụ huynh phải có thư chấp nhận từ một cơ sở học tập được chỉ định nhận trợ cấp hoạt động từ Chính phủ Ontario
- Phụ huynh phải duy trì tư cách là sinh viên toàn thời gian
- Học sinh phải sống với cha mẹ đang học ở Ontario
- Phụ huynh phải được chấp nhận vào một chương trình toàn thời gian cấp bằng Tốt nghiệp hoặc Chứng chỉ sau trung học. Các chương trình cấp chứng chỉ phải kéo dài ít nhất 2 học kỳ và đáp ứng yêu cầu của Bộ về tổng số giờ giảng dạy (tối thiểu hơn 600 giờ).
Theo TDSB, khi đạt được cho phép học tập miễn phí, trẻ nhỏ có thể bắt đầu đi học 1 tuần trước ngày bắt đầu chương trình của phụ huynh. Nếu muốn trẻ đi học sớm hơn so với ngày này, bạn phải trả thêm phí. Bạn cũng có thể tìm thêm thông tin cụ thể hơn cho trường hợp của mình tại các Văn phòng Chính phủ và Trường học tại khu vực bạn sinh sống.
Lưu ý: Nếu bạn mới đến Canada và muốn cho trẻ nhỏ học ở hệ thống Trường tư hoặc nội trú bạn sẽ phải tự chi trả mọi chi phí (xem thêm về Giáo dục Tư thục và Công lập ở phần dưới).
Hệ thống Giáo dục ở Canada là công hay tư?
Canada có cả các lựa chọn giáo dục công và tư ở hầu hết các cộng đồng trên khắp đất nước. Điều này cho phép các gia đình quyết định con đường giáo dục của trẻ nhỏ dựa trên nguồn tài chính sẵn có.
Các Trường Công lập, đúng như tên gọi, là các tổ chức được tài trợ bằng tiền thuế thu được từ người dân ở mỗi tỉnh/lãnh thổ. Những trường học này cung cấp giáo dục miễn phí cho trẻ em từ mẫu giáo cho đến khi tốt nghiệp trung học. Tất cả các Trường Công lập đều được quản lý bởi tỉnh/lãnh thổ nơi họ sinh sống. Điều này cũng đồng nghĩa là tài liệu giảng dạy cho học sinh đều do chính phủ của từng khu vực lựa chọn.
Mặt khác, các trường tư thục thuộc sở hữu của các tổ chức tư nhân, thu học phí hàng năm của phụ huynh để đăng ký cho con cái họ. Học phí thay đổi đáng kể tùy theo cơ sở giáo dục. Các trường tư thục không bị giới hạn trong chương trình giảng dạy do tỉnh nơi họ đặt trụ sở quyết định, cho phép họ tự quyết định những gì sẽ dạy cho học sinh theo học tại cơ sở của họ.
Ai trả tiền cho hệ thống giáo dục Canada?
Nếu bạn mới đến Canada, có thể bạn phải chi phí cho việc học tập của trẻ nhỏ tùy thuộc vào loại hình giáo dục mà muốn con mình theo học.
Mặc dù giáo dục ở trường công là miễn phí đối với hầu hết cư dân Canada (xem thêm ở trên), áp dụng từ mẫu giáo đến khi tốt nghiệp trung học. Tuy nhiên nếu bạn cho con theo học các Trường Tư thục/Độc lập ban ngày, chi phí có thể dao động từ 15.000 đến 30.000 USD/năm. Đối với các Trường Nội trú thư thục/Độc lập chi phí này có thể lên đến 63.000 đến 83.000 USD/năm.
Các chương trình học khác cho con tôi là gì?
Ngoài các hệ thống giáo dục công và tư, các bậc cha mẹ có nhu cầu tự giáo dục con cái mình có thể tham gia chương trình giáo dục tại nhà. Tương tự như sự khác biệt giữa các hệ thống Trường Công lập tùy theo tỉnh hoặc vùng lãnh thổ, các quy tắc và quy định về giáo dục tại nhà cho con bạn cũng khác nhau tùy theo khu vực bạn đang sống.
Lưu ý: Phụ huynh có thể thường xuyên tìm thấy chương trình giảng dạy và tài liệu hỗ trợ trực tuyến. Ít hơn một phần trăm trẻ em ở Canada được học tại nhà.
Tỉnh nào ở Canada có hệ thống giáo dục tốt nhất?
Nhìn chung, Canada có chất lượng giáo dục cao bất kể bạn định cư ở đâu. Tuy nhiên, việc xác định tỉnh nào có hệ thống giáo dục “tốt nhất” là vấn đề hiểu rõ nhu cầu và sở thích của gia đình bạn.
Chương trình giảng dạy của hệ thống Trường Công lập được quyết định ở cấp tỉnh/lãnh thổ, nghĩa là mỗi khu vực sẽ có những lựa chọn riêng về những gì học sinh học.
Ví dụ, tiếng Pháp là bắt buộc trong chương trình giảng dạy của hệ thống giáo dục Ontario từ lớp 4 đến lớp 8. Trong khi đó, việc học tiếng Pháp chỉ được khuyến nghị ở Alberta. Thế nhưng tiếng Pháp lại là ngôn ngữ giảng dạy giáo dục phổ biến ở Quebec.
Trong phạm vi có thể, bạn nên sử dụng Internet để đánh giá các chương trình giảng dạy khác nhau trên khắp Canada trước khi chọn tỉnh hoặc vùng lãnh thổ mà bạn muốn định cư cho gia đình mình.
Làm thế nào để tôi đăng ký cho con tôi vào học ở Canada?
Ở Canada, quy trình tuyển sinh sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại Trường và khu vực bạn sinh sống. Trong đa số các trường hợp, phụ huynh cần có 04 tài liệu sau đây để đăng ký cho con mình vào các Trường tiểu học hoặc trung học trên khắp Canada:
- Giấy khai sinh
- Bằng chứng về quyền giám hộ hoặc quyền giám hộ
- Bằng chứng cư trú
- Hồ sơ tiêm chủng (để chứng minh rằng vắc xin của con bạn đã được cập nhật)
Đầu tiên, bạn cần liên hệ với hội đồng nhà trường tại nơi bạn sinh sống. Thông thường hội đồng nhà trường sẽ quản lý một số Trường học trong cộng đồng. Do vậy, họ có thể giúp bạn có nhiều thông tin hơn về trường mà bạn có thể chọn.
Khi một đứa trẻ lần đầu tiên đăng ký vào một ngôi trường ở Canada, Hội đồng nhà trường hoặc trường mà các em theo học sẽ đánh giá trình độ học vấn của các em. Từ đó quyết định cấp độ mà các em nên được xếp vào cũng như liệu các em có cần hỗ trợ miễn phí hay không (ví dụ: lớp học tiếng Anh hoặc tiếng Pháp).
Lịch học ở Canada như thế nào?
Các Trường học hoạt động từ tháng 9 đến tháng 6 hàng năm, trừ các ngày cuối tuần và ngày lễ như Giáng sinh hoặc Kỳ nghỉ tháng 3.
Mặc dù điều này có thể khác nhau ở mỗi trường học ở Canada, nhưng các trường tiểu học và trung học trên khắp đất nước này thường bắt đầu ngày học từ 8 đến 9 giờ sáng. Ngày học thường kết thúc vào khoảng 3 đến 4 giờ chiều. Trong trường hợp các Trường Đại học và Cao đẳng trên khắp Canada, thời gian thường linh hoạt hơn. Thậm chí một vài nơi sẽ có các lớp buổi tối.
Kỳ nghỉ hè ở Canada kéo dài từ cuối năm học (cuối tháng 6) đến đầu năm học tiếp theo (đầu tháng 9).
Những ngôn ngữ nào được dạy ở các trường học ở Canada?
Học sinh có thể học bằng tiếng Anh hoặc tiếng Pháp.
Một số cơ sở giáo dục cung cấp chương trình giảng dạy bằng cả hai ngôn ngữ. Tuy nhiên, học sinh không bắt buộc phải thông thạo cả hai ngôn ngữ để theo học ở bất kỳ cấp độ nào ở Canada.
Trên khắp đất nước, ngôn ngữ giáo dục chính là tiếng Anh, nhưng giáo dục tiếng Pháp cũng được phổ biến rộng rãi. Bất kể ngôn ngữ giảng dạy chính là gì, một số cấp độ tiếng Pháp hoặc tiếng Anh thường được dạy như ngôn ngữ thứ hai ngay từ khi còn nhỏ.
Tuy nhiên, ở Quebec, học sinh bắt buộc phải học bằng tiếng Pháp cho đến hết cấp hai. Điều này áp dụng với cả những người mới đến Canada. Dù vậy, vẫn có một số Trường Tư nhân giảng dạy bằng tiếng Anh. Ngoài ra, những người cư trú tạm thời ở Quebec (ví dụ: có giấy phép học tập, giấy phép lao động, v.v.) có thể đăng ký cho con họ vào trường dạy bằng tiếng Anh.
Các lớp học sử dụng tiếng Anh hoặc tiếng Pháp là ngôn ngữ thứ hai
Ngoài việc giảng dạy tiêu chuẩn trong lớp bằng tiếng Anh và tiếng Pháp, nhiều cơ sở trên khắp Canada còn cung cấp các lớp học tiếng Anh là ngoại ngữ thứ hai (ESL) và tiếng Pháp là ngoại ngữ thứ hai (FSL) cho học sinh ở mọi lứa tuổi. Các lớp học này được thiết kế để hỗ trợ những học sinh mới đến Canada, những người mà ngoại ngữ đầu tiên không phải là tiếng Anh hoặc tiếng Pháp, học cách viết, đọc và nói bằng một trong hai ngôn ngữ chính thức của Canada.
Đặc biệt đối với những người mới đến Canada, các lớp học ngôn ngữ được thiết kế đặc biệt và tập trung là một phần không thể thiếu trong hệ thống giáo dục Canada. Những lợi ích mà các khóa học này mang lại là vô cùng to lớn. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nhân sự có hiểu biết tốt về cả 2 ngôn ngữ Anh, Pháp thường dễ thành công hơn tại Canada.
Học sinh ở Canada được xếp loại như thế nào?
Mặc dù có sự khác biệt tùy theo tỉnh/lãnh thổ giáo dục, bảng sau đây bao gồm hệ thống chấm điểm chung được sử dụng trong các trường học ở Canada.
| Điểm | % | Mô tả |
|---|---|---|
| A | 80 đến 100 | Xuất sắc |
| B | 70 đến 79 | Tốt |
| C | 60 đến 69 | Trung bình/Khá |
| D | 50 đến 59 | Kém |
| F | Dưới 49 | Trượt |
Giáo dục đặc biệt ở Canada là gì?
Đối với gia đình có con mắc khuyết tật hoặc có nhu cầu đặc biệt. Bạn hoàn toàn có thể an tâm bởi hệ thống giáo dục ở Canada luôn tìm mọi cách để tất cả trẻ em đều được đến trường. Cũng vì lý do này, nhiều Trường học ở Canada thường sẽ có một hoặc cả hai lựa chọn giáo dục sau.
Lưu ý: Các nguồn lực khác dành cho trẻ em có nhu cầu học tập đặc biệt bao gồm nhân viên hỗ trợ trong trường học, những người được đào tạo để hỗ trợ học sinh khuyết tật trong suốt trải nghiệm học tập của các em.
Hòa mình vào các lớp học tiêu chuẩn với sự trợ giúp của Kế hoạch Giáo dục Cá nhân (IEP) hoặc hỗ trợ tương tự
Đối với những học sinh khuyết tật thể chất nhẹ cũng như một số khuyết tật trí tuệ ít nghiêm trọng hơn, nhiều trường học ở Canada sẽ cố gắng đưa các em vào các lớp học tiêu chuẩn với các bạn cùng lớp. Nhận thấy rằng các bé vẫn có thể cần được quan tâm đặc biệt, nhiều tỉnh và vùng lãnh thổ sử dụng Kế hoạch Giáo dục Cá nhân (IEP) để cải thiện trải nghiệm học tập của học sinh có nhu cầu đặc biệt. Những kế hoạch này phác thảo cách Hội đồng nhà trường sẽ hỗ trợ học sinh – thông qua chỗ ở, dịch vụ và các chương trình đặc biệt – để đảm bảo rằng các em có thể học tập một cách tối ưu và tận dụng tối đa nền giáo dục của Canada.
Môi trường lớp học chuyên biệt dành cho học sinh cần được giúp đỡ và chú ý hơn
Trong trường hợp học sinh có nhu cầu chuyên biệt hơn, nhiều Trường học ở Canada sẽ cung cấp các lớp giáo dục đặc biệt. Tại các lớp này, con bạn sẽ được xếp cùng nhóm với những học sinh có nhu cầu đặc biệt khác để có trải nghiệm giáo dục được thiết kế độc đáo. Trong các lớp học này, học sinh thường sẽ được dạy những nội dung khác so với các lớp tiêu chuẩn, thường ở tốc độ khác phù hợp hơn với nhu cầu của các em.
Các sự kiện và hoạt động phổ biến ở trường học ở Canada là gì?
Ở Canada, các trường học thường tổ chức các chuyến đi thực tế để học sinh khám phá và học hỏi. Một số ví dụ về các địa điểm tham quan thực tế phổ biến ở Ontario, bao gồm Trung tâm Khoa học Ontario (Ontario Science Centre) và Black Creek Pioneer Village. Những chuyến đi này thường được tổ chức kéo dài cả ngày, mang đến cho trẻ cơ hội vui chơi và học tập trong một môi trường mới.
Các hoạt động phổ biến khác do các trường học ở Canada tổ chức bao gồm các CLB thể thao ngoại khóa để trẻ em giao lưu với nhau ngoài giờ học. Các CLB này sẽ luôn có sự hướng dẫn của người lớn (thường là giáo viên ở trường), như cờ vua, nghệ thuật, toán hoặc nhiếp ảnh. Tùy Trường mà các CLB sẽ có sự thay đổi nhất định.
Nhiều trường học ở Canada tổ chức các sự kiện và ngày tinh thần (spirit days) hàng năm cho phép con em tìm hiểu các giai đoạn khác nhau của lịch sử đất nước Canada. Ví dụ: một số cộng đồng trên khắp Canada tôn vinh hình ảnh mang tính biểu tượng của Canada – Terry Fox, bằng sự kiện Terry Fox Run hàng năm. Tương tự như vậy, các trường học ở nhiều khu vực của Canada thường tổ chức một phút mặc niệm và “nghi lễ” (thường được gọi là “assembly”) vào Ngày Tưởng niệm để vinh danh quân đội Canada.
Làm sao phụ huynh có thể tham gia vào việc học tập của con cái ở Canada?
Ở Canada, nhiều trường học có Hiệp hội Phụ huynh-Giáo viên (PTA) cho phép phụ huynh có cơ hội tham gia vào hoạt động tại trường của con mình. Bằng cách gây quỹ và lập kế hoạch sự kiện, cũng như tình nguyện dành thời gian tham gia các sự kiện như khiêu vũ ở trường hoặc các chuyến dã ngoại, phụ huynh sẽ có thêm cơ hội để gắn bó nhiều hơn với con cái.
Một cách ít tốn thời gian hơn để tham gia vào hành trình giáo dục của con bạn là tham dự các buổi họp phụ huynh-giáo viên. Việc này giúp bạn có cơ hội làm quen với các giáo viên cũng như hiểu rõ hơn về chương trinh học, điểm mạnh và những điểm yếu của con và những gì bạn có thể làm ở nhà để giúp các em thành công trong lớp học.
Cuối cùng, một cách để tham gia tích cực vào việc học của con bạn là tham gia các sự kiện và cuộc họp với Hội đồng nhà trường hoặc Quận. Hội đồng nhà trường trên khắp Canada thường tổ chức các cuộc họp trong suốt năm học cũng như những tháng hè để phụ huynh và thành viên cộng đồng có cơ hội nói lên ý kiến của mình và tác động đến chỉ đạo và quyết định của hội đồng nhà trường. Thậm chí có thể có cơ hội cho phụ huynh giành được một vị trí trong Ủy ban hội đồng nhà trường. Các vị trí này được ‘mở’ trong suốt cả năm và được bầu chọn bởi các thành viên cộng đồng do hội đồng quản trị phụ trách.
Nói chuyện với trường học của con bạn và giáo viên của chúng để có nhiều ý tưởng hơn về cách bạn có thể tham gia vào trải nghiệm giáo dục ở Canada.
Chương trình SWIS dành cho người lao động định cư trong trường học là gì?
Chương trình Người lao động định cư trong trường học (The Settlement Workers in Schools – SWIS) là một sáng kiến của Bộ Di trú, Người tị nạn và Quốc tịch Canada (Immigration, Refugees and Citizenship Canada – IRCC) hoạt động ở nhiều tỉnh trên khắp Canada. Chương trình này cung cấp cho các học sinh mới đến và gia đình các em dịch vụ và thông tin định cư thông qua một nhân viên SWIS được chỉ định phụ trách trường học của con bạn.
Thông qua chương trình này, nhân viên SWIS hỗ trợ học sinh và gia đình họ trong quá trình chuyển đổi sang cuộc sống ở Canada. Bằng cách cung cấp thông tin để giúp họ cảm thấy thoải mái hơn ở một đất nước mới, đồng thời giới thiệu họ đến các nguồn lực do các tổ chức khác cung cấp (trường học, cơ quan, chương trình cộng đồng) cũng hỗ trợ họ đạt được mục tiêu này.
Vui lòng liên hệ trực tiếp với trường học của bạn hoặc văn phòng SWIS (sau khi đăng ký cho con bạn vào trường) để tìm hiểu thêm về các dịch vụ SWIS sẵn có trong khu vực của bạn.
Hệ thống giáo dục tuyệt vời tại Canada là điểm hấp dẫn khiến nhiều người muốn đến đất nước này định cư. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các chương trình định cư Canada, hãy liên hệ với dịch vụ tư vấn Insight Immigration Consulting để được tư vấn miễn phí.
